နဲကဲဂၠာဲသွဟ် သွက်ကောန်ဒှ်ဒဒိုက်ဂမၠိုင်

တင်နင်ပရူ စပ်ကဵုဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်တတိယ နကဵုအခေါင်ကမၠောန် ယူအာန်အုက်ချ်သဳအာဝွံ ဒၞာဲလဵုအဲဂွံဂၠာဲရော။

စပ်ကဵုပရေင်ကမၠောန် ကေုာံ မူကမၠောန်ဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင် ယူအာန်အုက်ချ်သဳအာဝွံ လိက်အုပ်ဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင် UNHCR ထမံက်ထ္ၜးလဝ် တင်နင်ပရူပရာ ဗွဲတရးမဒှ်ရ။ ကၟိန်ဍုင်ဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်ဂမၠိုင်ဝွံ ပရူမူဝါဒကမၠောန် ကေုာံ အစဳဇန်ဂမၠိုင် ပ္ဍဲကဏ္ဍဍုင်မွဲမွဲဝွံ ထမံက်ထ္ၜးလဝ်တုဲတုဲရ။ လိက်အုပ်ဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင် UNHCR ဝွံ ဒှ်လိက်တင်နင်သုင်စောဲ သွက်ညးဍုင်ကွာန်တုဲ ကေုာံ ပ္ဍဲဒၞာဲဠေန်မကဵုလဝ်သၟဝ်ဏံ ကလိဂွံမာန်ရ။ https://www.unhcr.org/46f7c0ee2.pdf
တင်နင်ဗီုပြင်ပ္တိုန်ကိစ္စဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင် သောင်ထ္ၜးလဝ်ကဵု ပ္ဍဲမုက်လိက် (၆) အပ္ဍဲလိက်အုပ်ဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင် ယူအာန်အုက်ချ်သဳအာရ။ ပ္ဍဵုလ္တူဠေန်မကဵုလဝ်သၟဝ်ဏံမ္ဂး မုက်လိက် (၆) ဂှ် ဇကုဗှ်မာန်ရ။ https://www.unhcr.org/3d464e842.html

ပ္ဍဲရုင်ယူအာန်အုက်ချ်သဳအာဝွံ နကဵု ဋ္ဌာနသောင်တလးသွဟ်ဍာ်ဇမၠိင် (DSU) ဆလံတ္ၚဲခုင်သၟာန်သၟုက် ကလိဂွံမာန်ရော။

ခုင်ရေင်တၠုင်(counter) ဋ္ဌာနသောင်တလးသွဟ်ဍာ်ဇမၠိင် (DSU) ဝွံ ဗွဲလၟိုန်ထာဝရ ကၟာတ်လဝ်ရ။ လုကဴ ယူအာန်အုက်ချ်သဳအာ ဂၠိုက်ဂၠာဲမံင် သွက်သ္ဂောံဇၞော်မောဝ်သၠုင်ပ္တိုန် နဲကဲပရေင်ကောပ်ကာဲသၟာန်သၟုက် ပဵုတုဲဂွံစိုပ်တရဴမာန်ဂှ် မ္ဒးအာတ်မိက်ဏာ ပရေင်အေင်ဒုင်ကောန်ဒှ်ဒဒိုက်ဂမၠိုင်ရ။

သွက်သ္ဂောံသဳကၠဳတက်ကျာပရူဝင်အဲဂှ် ဗီုလဵုအဲဂွံကေတ်အဆက်ကဵု ဋ္ဌာနသောင်တလးသွဟ်ဍာ်ဇမၠိင် (DSU) ဂွံမာန်ရော။

ပွမပလံင်လိက်၊ ပွမပလံင်လိက်အဳမေဝ်၊ ပွမပလံင်လိက်ဝှေက်သ်(faxes)၊ ဟွံသေင်မ္ဂး နကဵုအလဵုပူဂဵု ဟွံဒးကၠုင်ရုင်ရ။ ဆ္ဂးၜိုန်ဒှ်သာ်ဂှ်ကီုလေဝ် အ္ခိင်လဵုဒှ်ဒှ် အ္ခိင်ရဇကုဒးနွံပၟိက် စၟတ်တ္ၚဲချိင်မွဲမွဲမ္ဂး သွက်ရုင်ဂွံပြုပြေင် ဖျေံအစဳဇန်ကဵုဇကုဂွံမာန်ဂှ် ကလေင်ထပ်ပ္တိုန်လဝ် အဳမေဝ်ဇကု ပ္ဍဲယူအာန်အုက်ချ်သဳအာတုဲ မဂၞန်ဖုင် (ဇကုစကာမံင် ဝါတ်သာပ်(whatsapp) ဟာ ဟွံစကာဟာဂှ် သ္ပဂုဏ်တုဲ ကဵုသမ္တီလဴပူစညိ) မဂၞန်ဖုင်ဇကု ကဵုဂွံဂျိုင်မံင်လၟိုန်ဂှ်လေဝ် ကိစ္စဇၞော်လောန်ရ။

ယဝ်ရဝင်ဇကုနွံမံင် ပ္ဍဲလၟေင်ကမၠောန် ဋ္ဌာနသောင်တလးသွဟ်ဍာ်ဇမၠိင် (DSU) ကေုာံ သီုပ္တိုန်လဝ်ကဵု ကၟိန်ဍုင်အမေရိကာန်တုဲတုဲမ္ဂး သွက်သ္ဂောံကလေင်သၟာန်သၟုက်စဂှ် အဲဂွံကေတ်အဆက်ကဵု ညးဂှ်ရော။

ဋ္ဌာနရီုဗင်ပရေင်ဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင် (RSC) ကၠောန်မံင်ကမၠောန် သွက်အလဵုအသဳကၟိန်ဍုင်အမေရိကာန်တုဲ သွက်သ္ဂောံဖ္ဍိုက်ဗပေင်ကဵုပရေင်အာတ်မိက်ဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင် နကဵုပရေင်ဗ္စာရဏ ချိုတ်ချိုတ်ပၠိုတ်ပၠိုတ်ဂှ် ညးတာလျိုင် ကၟိန်ဍုင်အမေရိကာန်ဂမၠိုင် ရီုဗင်ကဵုမံင် ကောန်ဒှ်ဒဒိုက်ဂမၠိုင်ရ။ ဇကုဆက်စၠောံဏာ ဋ္ဌာနရီုဗင်ပရေင်ဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင် နကဵုမဂၞန်ဆက်စၠောံ +60321415846 ဟွံသေင်မ္ဂး ပလံင်လိက်အဳမေဝ်ကဵုညးတံ နကဵုအဳမေဝ် KLInquires@rescue.org ဂွံမာန်ရ။

လက်ကရဴနူ သ္ပသၟာန်သွဟ်အေန်ထာဗျူ ပၠောပ်စရင် ရဳဂျေတ်သတာကုအဲတုဲ သ္ဂောံသ္ပစၟတ်သမ္တီကောန်ဒှ်ဒဒိုက် ကေုာံ သ္ဂောံအာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်ဂှ် သွက်အဲမ္ဂး ဒးကေတ်အ္ခိင်လလံလဵုရော။

ကုပူဂဵုမွဲမွဲ ညးမပၠောပ်လဝ်စရင် ရဳဂျေတ်သတာပ္ဍဲ UNHCR တုဲမ္ဂး နကဵုလၟေင်ကမၠောန်သ္ဂုတ်သွာတ် ကဆံင်စၟတ် ကောန်ဒှ်ဒဒိုက်မွဲမွဲ ဒးကၠောန်သ္ပစၟဳစၟတ်အာရ။ ယဝ်ရပူဂဵုမွဲမွဲ ဂွံစၟတ်ကောန်ဒှ်ဒဒိုက်ဂွံဂှ် လ္တူတင်အာတ်မိက် ပရေင်ဂီုကၠီုဂၠးကဝ်မွဲမွဲဂှ် ပရေင်သ္ၚဳဂၠိပ် ဇြိုဟ်ဇြိုဟ်နက်နက် ဒးကၠောန်သ္ပဏာ ကၠာဟွံဂွံဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ်ရ။ မၞိဟ်ညးမစၟတ်သမ္တီလဝ် ကောန်ဒှ်ဒဒိုက် နကဵု UNHCR ဂမၠိုင်ဝွံ သွက်ဂွံအာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်မ္ၚးဂှ် ဗ္စာရဏာကဵုဏောင်။ ယဝ်ရဆက်စပ်ကိတ်ညဳမ္ဂး လၟေင်ကမၠောန်အ္ခိင် သွက်တင်သ္ဂုတ်သွာတ် စၟတ်ကဆံင်ကောန်ဒှ်ဒဒိုက်ကီု၊ သွက်သ္ဂောံအာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်ကီု နူကဵုဝင်မွဲကဵုမွဲ တၞဟ်ခြာမံင်ရ။

အဲဂွံဒုင်ကေတ်တဲ ကာဒ်ကောန်ဒှ်ဒဒိုက်တုဲတုဲရ။ သွက်သၟာန်သွဟ်အေန်ထာဗျူ အာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်ဂှ် ဆလံမှကော်အဲရော။

ကလိဂွံကာဒ်ကောန်ဒှ်ဒဒိုက်မွဲမွဲတုဲဗက်ဂှ် သွက်သ္ဂောံအာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်ဇကု အလဵုအလဵုဂှ် ဇကုကလိဂွံအခေါင် အဓိပ္ပါဲဗီုဂှ်ဟွံသေင်ရ။ လုကဴဇမၠိင်အ္ခိင်တန်တဴမံင် ပ္ဍဲကၟိန်ဍုင်မလေဝ်ယှာ ပဵုတုဲလံဂှ်လေဝ် သ္ပဏာကဵုကောန်ဒှ်ဒဒိုက် ကလိဂွံအခေါင် သွက်သ္ဂောံအာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင် ဟွံသေင်ရ။ တင်နင်ဗီုပြင်ပ္တိုန် ကိစ္စစပ်ကဵုအာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင် သောင်ထ္ၜးလဝ်ကဵု ပ္ဍဲမုက်လိက်ပိုဒ် (၆) အပ္ဍဲလိက်အုပ်ဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင် ယူအာန်အုက်ချ်သဳအာ မဒှ်ရ။ ပ္ဍဵုလ္တူဠေန်မကဵုလဝ်သၟဝ်ဏံဂှ် မုက်လိက်ပိုဒ်ဂှ် ဇကုဗှ်မာန်ရ။ https://www.unhcr.org/3d464e842.html

ဗွဲလက်ကရဴအိုတ် သ္ပဟိုတ်နူဗၞတ်ဗ္ၜတ်အပိုင်ခြာ စပ်ကဵုအာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်တုဲ အတိုင်ပရေင်ဂီုကၠီု မဇၞော်ကဵုပၟိက်မံက်တိုန် ကေုာံ မသ္ကာတ်မြဟ်က္တဵုဒှ်မ္ဂး ပရေင်ဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင် ဒးနွံပၟိက်မ္ဂး သွက်သ္ဂောံအာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်ဂှ် ဝင်တံဂှ်ဂမၠိုင် ကဵုဖျုန်ဏောင်။

အဲဂွံဒုင်ကေတ်လဝ်တဲ လိက်မွဲတၞးမကဵုသမ္တီကဵုအဲ ပြဟ်ပြဟ်ဏံ သွက်သ္ဂောံအာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်ဂှ် အဲဟွံကလိဂွံအခေါင်ရ။ ဣဏံဂှ် မုအဓိပ္ပါဲရော။ တုဲပၠန် မုအဲဒးကၠောန်သ္ပထေက်ရော။

အဓိပ္ပါဲဍေံ ပ္ဍဲကာလပစ္စုပ္ပန်ဏံ သွက်သ္ဂောံပ္တိုန်ဏာဝင်ဇကု ပ္ဍဲဍုင်သ္အာင်ဂမၠိုင်ဂှ် UNHCR ဟွံသၟဟ်အစောံရ။ ဆ္ဂးဗီုလဵုဒှ်ဒှ် ဣဏံဂှ် ကဆံင်စၟတ်ကောန်ဒှ်ဒဒိုက်ဇကု ပြံင်လှာဲအာ ဟွံသေင်ရ။ နူကဵု UNHCR ဝွံ ပရေင်ဂီုကၠီုဂၠးကဝ်ကီု ကေုာံ ပရေင်ရေင်တၠုင်အရီုဗင်ကီု ဇကုဆက်ကလိဂွံအာမံင်ရ။

အဃောသၟာန်သွဟ်အေန်ထာဗျူ အာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်မ္ဂး ကိစ္စဝင်အဲဏံ ပ္တိုန်ကဵုဍုင်လဵုရော အဲဂွံအခေါင်သၟာန်ဟာ။

ယွံ ဇကုကလိဂွံအခေါင်သၟာန်မာန်ရ။ တင်အာတ်မိက် ကၟိန်သ္ၚိအိန်ထံင်ဇကု ကေုာံ တင်ဗၞတ်ဗ္ၜတ်မဒးနွံပၟိက် နူကဵုဍုင်သ္အာင်တၞဟ်ခြာဂမၠိုင်ဂှ် UNHCR စင်ခြာကဵုရ။ တင်နင်ဏံဝွံ ရီုဗင်ကဵု ယူအာန်အုက်ချ်သဳအာ သွက်ဂွံရုဲစှ်ဍုင်သ္အာင် မဒးရးဂဝ်ဂေါဝ် သွက်ကၟိန်သ္ၚိအိန်ထံင်ဇကုဏေင်။

သွက်သ္ဂောံဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်ဂှ် ဍုင်အဲဒးစိုတ်ရုဲစှ်ဂှ် အဲအာတ်မိက်ဂွံမာန်ဟာ။

ၜိုန်ရ ယူအာန်အုက်ချ်သဳအာ စၟတ်သမ္တီ စပ်ကဵုဍုင်သ္အာင် ကောန်ဒှ်ဒဒိုက်ဒးစိုတ်ကီုလေဝ် ဍုင်ပ္တိုန်ဏာ ကောန်ဒှ်ဒဒိုက်ဂမၠိုင်ဂှ် နကဵုတင်သ္ဂုတ်သွာတ် လက်ကရဴအိုတ် တန်တဴသှ်ေမံင် ပ္ဍဲယူအာန်အုက်ချ်သဳအာရ။ အ္ခိင်ရဖျေံတင်သ္ဂုတ်သွာတ်ဏောင်မ္ဂး တင်ဒးနွံပၟိက် ချိုတ်ချိုတ်ပၠိုတ်ပၠိုတ်မွဲမွဲ သွက်ကောန်ဒှ်ဒဒိုက်ဂမၠိုင်ကီု သီုကဵုပရေင်ဆက်စၠောံ ကၟိန်သ္ၚိအိန်ထံင် ကောန်ဒှ်ဒဒိုက်ကီု UNHCR ဒးကၠောန်သ္ပ ပရေင်စၟဳစၟတ်ရ။

ဍုင်သ္အာင်မရုဲစှ်လဝ် သွက်အဲတုဲတုဲဂှ် အဲတးပါ်ထောံ ဂွံမာန်ဟာ။ ဍုင်ပ္တိုန်ကဵုအဲဂှ် အဲတးပါ်ထောံတုဲမ္ဂး လက်ကရဴဂှ် မုက္တဵုဒှ်ကဵု ကိစ္စဝင်အဲမာန်ရော။

သွက်သ္ဂောံအာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင် ပ္ဍဲဍုင်မွဲမွဲဂှ် ယဝ်ရဇကုရုဲစှ် လ္ပကဵုရုင် ယူအာန်အုက်ချ်သဳအာ ချပ်ဗ္စာမ္ဂး တုပ်သၟဟ်ကဵု ဇကုသ္ပဏာကဵုအန္တရာဲ ပ္တိတ်ထောံဇကုဇကု ပဵုတုဲသ္ၚောဲအာ နူလၟေင်ကမၠောန်အာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်ရ။ ယဝ်ရဇကုသ္ဂုတ်သွာတ် ကလေင်နုက်သိမ်ထောံ ကိစ္စဝင်ဇကု နူကဵုဍုင်သ္အာင်မသ္ပလဝ်သၟာန်သွဟ် အေန်ထာဗျူဇကုတုဲတုဲ ကေုာံ မဒုင်လဝ်တဲ ကိစ္စဝင်ဇကုတုဲတုဲမ္ဂး လ္တူပရေင်သ္ဂုတ်သွာတ် ကေုာံ အကာဲအရာ စပ်ကဵုဒဒှ်မကလေင်နုက်သိမ်ထောံဂှ် UNHCR တက်ကျာသဳကၠဳကဵုကေတ်ကသပ် ကဵုဇကုရ။ သွက်သ္ဂောံကလေင်ပ္တိုန်ကိစ္စဝင်ဇကု နကဵုဍုင်ရုဲစှ်ဇကု မွဲဝါပၠန်ဂှ် ယူအာန်အုက်ချ်သဳအာ ဟွံသၟဟ်အစောံရ။ တုဲသ္ဂောံချပ်ဗ္စာကဵု ပရေင်ပ္တိုန်ဏာဍုင်သ္အာင်မွဲမွဲပၠန်ဂှ် တန်တဴမံင်ကဵု တင်သ္ဂုတ်သွာတ် ဍုင်သ္အာင်တၞဟ်တၞဟ်ဂမၠိုင်ရ။

အဲကၠောန်သ္ပလဝ် သၟာန်သွဟ်အေန်ထာဗျူ ဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်တုဲတုဲရ။ သွက်သၟာန်သွဟ်အေန်ထာဗျူအဲ နကဵုဍုင်သ္အာင်ဂှ် အ္ခိင်လဵုမှ ကော်အဲရော။

တင်ရန်တၟံ စပ်ကဵုသၟာန်သွဟ်အေန်ထာဗျူ ဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်ဂှ် ဒှ်အရာသ္ဂောံဗစိုပ်ဏာ ကိစ္စဝင်ဇကု သွက်သ္ဂောံအာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်ရ။ ကြဴနူသၟာန်သွဟ်အေန်ထာဗျူ ဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်တုဲ ပွမပ္တိုန်လဝ် သွက်အာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်ဂှ် နကဵုဍုင်သ္အာင် ဒုင်တဲဟာ ဟွံဒုင်တဲဟာဂှ် ကၠာဟွံဂွံဖျေံ တင်သ္ဂုတ်သွာတ်ဏီမ္ဂး ကိစ္စဝင်ဇကု ဒးကလေင်သ္ၚဳဂၠိပ်ဏောင်။ နူကိစ္စဝင်မွဲကဵုမွဲဂှ် သွက်လၟေင်ကမၠောန်ဏံ အ္ခိင်တၞဟ်ခြာ မ္ဒးနွံပၟိက်ရ။ ယဝ်ရကိစ္စဝင်ဇကု ပ္တိုန်လဝ်ကဵု ဍုင်အမေရိကာန်တုဲမ္ဂး သွက်သ္ဂောံကဵုသမ္တီလဴပူစကဵုဇကု စပ်ကဵုစၟတ်တ္ၚဲ သ္ပသၟာန်သွဟ်အေန်ထာဗျူဇကု ပ္ဍဲဋ္ဌာနရီုဗင်ပရေင်ဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်မ္ၚး (RSC) ဂှ် ဋ္ဌာနရီုဗင်ပရေင်ဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်မ္ၚး (RSC) ဆက်စၠောံ ကဵုဇကုဏောင်ရ။ သွက်ဍုင်သ္အာင်ဂမၠိုင် သ္အာင်နူဍုင်အမေရိကာန်တုဲ သွက်သ္ဂောံပါ်ပရံကဵုဏာ တင်နင်စပ်ကဵု စၟတ်တ္ၚဲသ္ပသၟာန်သွဟ်အေန်ထာဗျူဇကု နကဵုညးတာလျိုင် ပရေင်ဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်ဂမၠိုင်ဂှ် UNHCR ကေတ်ဏာအဆက် ကဵုဇကုဏောင်။

စဵုကဵုလၟုဟ်ဂှ် နကဵုဍုင်သ္အာင်ဂမၠိုင် ဟွံဆက်စၠောံနင်ကဵုအဲဏီရ။ အ္ခိင်လဵုမှ ညးတံကော်ဖုင်ကဵုအဲရော။

အ္ခိင်လၟေင်ကမၠောန် သွက်သ္ဂောံအာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်မ္ၚးဂှ် လံမံင် ကေုာံ ဒုင်တီလဝ်ဟွံမာန်ရ။ ဣဏံဂှ် တန်တဴမံင်ကဵု လၟေင်ကမၠောန်အ္ခိင်ပိုင်ခြာ၊ ပရေင်ကဵုဖျုန် ဍုင်သ္အာင်တေံဒှ်တုဲ ဒှ်မံင်မ္ၚးပရေင်ထိင်ဒဝ် UNHCR ရ။

အဲကလိဂွံဖုင် နူဋ္ဌာနသောင်တလးသွဟ်ဍာ်ဇမၠိင် (DSU) တုဲ ဟီုထ္ၜးလဝ်ကဵုအဲ သွက်အာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်ဂှ် ကိစ္စဝင်အဲ ဒးဒုင်ထိင်လဝ်ရ။ တင်နင်ပရူလ္တူဏံဂမၠိုင် ဗီုလဵုအဲဂွံကလိဂွံမာန်ရော။

သ္ပဟိုတ်နူ ဒးနွံပၟိက်ဂွံစဵုဒၞာဂီုကၠီု ဂတိဝတ်သစ္စတုဲ ဇၟာပ်ဇၟာပ်မၞိဟ် မုဟိုတ်ကိစ္စဝင်ဇကု ဒးဒုင်ထိင်လဝ်ရောဂှ် ဗွဲလၟိုန်ကာလ ယူအာန်အုက်ချ်သဳအာ သောင်တလးကဵု ဟွံဂွံရ။ သ္ပဟိုတ်နူ ဟိုတ်ဖဵုတၞဟ်ခြာ နာနာသာ်တုဲ ကိစ္စဝင်ဂမၠိုင် ဒးထိင်လဝ်ရ။ ဆ္ဂးၜိုန်ဒှ်သာ်ဂှ်ကီုလေဝ် အ္ခိင်ရကိစ္စဟိုတ်ဖဵုဂမၠိုင် ဒးသ္ၚဳဂၠိပ်၊ ဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ်၊ စၟဳစၟတ်၊ သောင်တလးဏာ ပေင်ပေင် ဂွံမာန်မ္ဂး ကိစ္စလၟေင်ကမၠောန်အာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်ဇကု ကလေင်စကၠောန်အာပၠန်ဏောင်။ ကၠုင်စိုပ်ရုင် ယူအာန်အုက်ချ်သဳအာ ဟွံသေင်မ္ဂး သၟာန်သၟုက် ပရူကိစ္စဝင်ဇကု မွဲနှေံမွဲနှေံဂှ် ပြံင်လှာဲဏာကဵု ကိစ္စဇကု ဟွံသေင်ဒှ်တုဲ ရီုဗင်ဏာကိစ္စဝင်ဇကု ပဵုတုဲပြဟ်တိုန် ဒှ်ဟွံမာန်ရ။

သွက်သ္ဂောံအာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်ဂှ် ကိစ္စဝင်အဲ ပ္တိုန်ဏာလဝ် ဍုင်အမေရိကာန် တုဲတုဲရ။ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၂ ဂှ် အဲပါလုပ်လဝ် ပ္ဍဲပွမလီဠာန်တင်နင်ပူဂဵုရ။ အဲဒုင်လဝ်ဝန်တုဲရ။ ဆ္ဂးကိစ္စဝင်အဲ ဒးဒုင်ထိင်လဝ်ဖိုဟ်ရ။ အဲဂွံသ္ပသၟာန်သၟဟ်အေန်ထာဗျူ ကေုာံ ဂွံအာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်ဂှ် အ္ခိင်လဵုရော။

ကုညးမပါလုပ်ဆေင်စပ်လဝ် ပ္ဍဲပရေင်လီဠာန်တင်နင်ပူဂဵုဂမၠိုင် မသ္ပလဝ်သၟာန်သၟဟ်အေန်ထာဗျူ ပ္ဍဲဂိတုမာတ်ချ်(ဂိတု ၃) ကေုာံ ဂိတုဨပြေယ်(ဂိတု ၄) 2019 နကဵုညးတာလျိုင် US ဋ္ဌာနဂီုကၠီုကၟိန်ဍုင် (DHS) နူကၟိန်ဍုင်အမေရိကာန်ဂှ် လ္တူကိစ္စဝင်ဇကု သွက်တင်နင် ပဵုတုဲကလိဂွံမာန် သ္ပဂုဏ်တုဲ ဆက်စၠောံဏာ ပ္ဍဲဋ္ဌာနရီုဗင်ပရေင်ဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင် (RSC) နကဵုမဂၞန်ဖုင် +60321415846 ဟွံသေင်မ္ဂး ပလံင်လိက် နကဵုအဳမေဝ် KLInquires@rescue.org. ဂွံမာန်မဒှ်ရ။

ပွမစံၜတ်ယဲအဲတုဲဒှ်လဝ်တုဲရ ဆ္ဂး သွက်သ္ဂောံကလေင်စံၜတ်ယဲမွဲဝါပၠန်ဂှ် နူဂကောံရေင်တၠုင်ပလံင်ဗ္စိုပ်ဂၠးကဝ် (IOM) ဟီုကဵုအဲရ။ မုဟိုတ်ရော။

သွက်ကောန်ဒှ်ဒဒိုက်ဂမၠိုင်ဝွံ ဍုင်သ္အာင်ဂမၠိုင် အာတ်မိက်ကၠုင် ကလေင်ထပ်စံၜတ် ပရေင်ထတ်ယိုတ်ရ။ ကောန်ဒှ်ဒဒိုက်ဂမၠိုင် ကၠာဟွံဂွံတိတ်ဍုင်မ္ၚးဏီမ္ဂး ဒးကၠောန်သ္ပ ပွမစံၜတ် ပရေင်ထတ်ယိုတ် ဂၠိုင်နူကဵုမွဲဝါ ဒှ်မာန်တုဲ တန်တဴမံင်ကဵု မူဝါဒကမၠောန်ဍုင်သ္အာင်တေံရ။

မုဟိုတ်လၟေင်ကမၠောန်ဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်အဲ လံဒၟံင်ဂလိုင်ဏံရော။

ပွမဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင် သွက်ကောန်ဒှ်ဒဒိုက်ဂမၠိုင်ဝွံ နူဍုင်မွဲကဵုမွဲ ဒးကၠောန်သ္ပ လၟေင်အ္ခိင်တၞဟ်ခြာဒှ်တုဲ သ္ပဟိုတ်နူ သၞောဝ်ဥပဒေ အမ်မာက်ဂြေယှေန်(immigration laws)ကီု၊ ဒဒှ်မကဵုဖျုန်ကီု၊ သီုကဵုဇြဟတ်သြန်ထံက်ပင်တၞဟ်ခြာတုဲ ဒးကေတ်အ္ခိင် လၟေင်ကမၠောန်လံရ။ နူကဵုအ္ခိင်သၟာန်သၟဟ်အေန်ထာဗျူ ဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင် နကဵု UNHCR ဍိုက်ပေင်တုဲဒှ်တုဲ စဵုကဵုစိုပ် အ္ခိင်တိတ်ဍုင်မ္ၚးတေံ ၜိုတ်လဵုအ္ခိင်လံရောဂှ် ဒုင်တီလဝ် ဗွဲမဝါတ်လောန်ရ။ ကိစ္စဂမၠိုင် မပ္တံ ပွမသၠးဂဝ်ဂၞဴတၟိ၊ ပွမဖျေံဒၞာဲအိန်ထံင်၊ ပွမတန်ပဋိသန္ဓိ၊ ပွမထောံပြးအိန်ထံင်၊ ပွမကပှ်လွဳဗ္စကောန်ၚာ်၊ ပွမပ္တိုန်စရင် ရဳဂျေတ်သတာ၊ ပွမစုတိချိုတ်တံဂှ် လ္တူကိစ္စဏံဂမၠိုင်ဝွံ ကၠာဟွံဂွံအာ ဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်ဏီမ္ဂး ဒးကလေင်သ္ၚဳဂၠိပ် ကေုာံ ဒးကလေင်သောင်တလးရ။

ကၟိန်သ္ၚိအိန်ထံင်အဲမင်ဒၟံင် သွက်သောင်တလး သွဟ်ဍာ်ဇမၠိင်ဏီဖိုဟ်ရ။ သွက်လၟေင်ကမၠောန်အာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်အဲဂှ် အဲအာကၠာ ဂွံမာန်ဟာ။ သွက်ကၟိန်သ္ၚိအိန်ထံင်အဲ မုကြက်က္တဵုမာန်ရော။ သွက်သ္ဂောံကလေင်ကောံကဵု ကၟိန်သ္ၚိအိန်ထံင်အဲ ပ္ဍဲဍုင်မ္ၚးတေံဂှ် ယူအာန်အုက်ချ်သဳအာ ကြက်ရီုဗင်ကဵုအဲ ဂွံမာန်ဏောင်ဟာ။

UNHCR ကဵုဇြဟတ်ကဵု ပွမကလေင်ပကောံကၟိန်သ္ၚိအိန်ထံင် ကေုာံ ပွမကလေင်ပံင်ပကောံကဵု ပရေင်ဆက်ဆောံ မၞုံမံင်ဇေတ်ဇေတ်တံဒှ်တုဲ ယူအာန်အုက်ချ်သဳအာ ပါ်ပရးထောံ ကၟိန်သ္ၚိအိန်ထံင်ဂမၠိုင် ဟွံသေင်ရ။ စပ်ကဵုလၟိဟ်မၞိဟ်ကၟိန်သ္ၚိအိန်ထံင်ဇကု ဟွံဂွံပၠောပ်စရင် ရဳဂျေတ်သတာဏီမ္ဂး ဇကုဒးလဴပူစကဵု ယူအာန်အုက်ချ်သဳအာ ဏောင်ဂှ် ပၟိက်ကိစ္စဇၞော်လောန်ရ။ ပွမထမံက်ထ္ၜး စပ်ကဵုကၟိန်သ္ၚိအိန်ထံင်ကီု၊ အကာဲအရာဟိုတ်ဖဵု ပရေင်ချဳဒရာင်ကီု၊ ပွမဆဵုဂဗသဳကၠဳတက်ကျာကဵုကေတ်ကသပ် ရေင်တၠုင်ကဵုဏောင်။

ယဝ်ရအဲဖျေံလဝ်ဒၞာဲအိန်ထံင် ကဵုကောန်ဒှ်ဒဒိုက်ဟွံသေင်မ္ဂး တၠသ္ၚိအဲ၊ သမ္ဘာအဲ ကေုာံ ကောန်ဇာတ်အဲ ကလိဂွံကာဒ် UNHCR မာန်ကီုဟာ၊ တုဲဂွံအာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင် ကရောံအဲဂှ် ဂွံမာန်ကီုဟာ။

ပွမဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင် သွက်ကောန်ဒှ်ဒဒိုက် ညးမဖျေံလဝ်ဒၞာဲအိန်ထံင် ကဵုကောန်ဒှ်ဒဒိုက်ဟွံသေင်ဂမၠိုင်ဂှ် အာန်အုက်ချ်သဳအာ ဟွံကဵုဖျုန်ရ။ ယဝ်ရဇကုဖျေံလဝ်ဒၞာဲအိန်ထံင် ကဵုကောန်ဒှ်ဒဒိုက် ဟွံသေင်မ္ဂး ပ္ဍဲဍုင်တၠသ္ၚိသမ္ဘာဇကုဂှ် သွက်ကဆံင်စၟတ်ကောန်ဍုင်ကီု၊ ဟွံသေင်မ္ဂး ကဆံင်ဒှ်ကောန်ဍုင်မာန် ဇကုကလိဂွံအခေါင်ရ။ ပွမဖျေံဒၞာဲအိန်ထံင် ကဵုကောန်ဒှ်ဒဒိုက်ဟွံသေင်ဝွံ သ္ဂောံဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ်တင်ရုဲစှ် သွက်ပူဂဵုဂမၠိုင်ကီု၊ အကာဲအရာအလုံမွဲကၟိန်အိန်ထံင်ကီု၊ ကၠာဟွံဂွံချပ်ဗ္စာကဵုကောန်ဒှ်ဒဒိုက်ဂမၠိုင် သွက်သ္ဂောံဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်ဏီဂှ် နကဵု UNHCR ဒးသ္ၚဳဂၠိပ်အာ ချိုတ်ချိုတ်ပၠိုတ်ပၠိုတ်ရ။ ယဝ်ရတြုံတၠသ္ၚိကီု၊ သမ္ဘာကီု ဒှ်မံင်ကောန်ဍုင်မလေဝ်ယှာမ္ဂး ဋ္ဌာနသောင်တလးသွဟ်ဍာ်ဇမၠိင် (DSU) စၞောန်ဏာကဵု ကိစ္စဝင်ဇကု ပ္ဍဲကဵုဋ္ဌာနစဵုဒၞာပရေင်ဂီုကၠီုတုဲ သွက်သ္ဂောံကလေင်သ္ၚဳဂၠိပ် ကဆံင်စၟတ်ကောန်ဍုင် ကေုာံ ကဆံင်စၟတ်ကောန်ဍုင် ကောန်ဇာတ်ဇကု ဒှ်မာန်ရ။

အိန်ထံင်အဲ နွံဂၠိုင်နူကဵုမွဲရ။ သမ္ဘာအဲဂမၠိုင် အာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင် ကရောံအဲဂွံမာန်ဟာ။

ပွမဖျေံဒၞာဲအိန်ထံင် သမ္ဘာဂၠိုင်နူမွဲဝွံ ပ္ဍဲဍုင်သ္အာင်ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် ဟွံလုပ်သၞောဝ်ဥပဒေဒှ်တုဲ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ ယဝ်ရကောန်ဒှ်ဒဒိုက်ဂမၠိုင် ရန်တၟံလဝ် ဆက်မံင်အာအိန်ထံင်သမ္ဘာဂၠိုင်နူမွဲမ္ဂး သွက်သ္ဂောံအာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်ဂှ် ကလိဂွံအခေါင်ဟွံမာန်ရ။ စပ်ကဵုအာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင် သွက်ညးတံ ဒှ်မာန်ဟွံမာန်ဂှ် ဇၟာပ်ဇၟာပ်ကၟိန်သ္ၚိအိန်ထံင် နဒဒှ်ပူဂဵု ကၠောန်သ္ပအာ ပရေင်တက်ကျာသဳကၠဳကဵုကေတ်ကသပ် နကဵု UNHCR ဏောင်ဒှ်တုဲ လ္တူကၟိန်သ္ၚိအိန်ထံင်တံဂှ် သွက်တၠသ္ၚိသမ္ဘာဂမၠိုင် ကေုာံ ကောန်ဇာတ်ညးတံဂမၠိုင် နကဵုအစဳဇန်ပြုပြေင် ခိုဟ်အိုတ်ဂမၠိုင် ဒးနွံပၟိက်ပရေင်ဗ္စာရဏာရ။

အဲဒးဒုင်တးပါဲလဝ် နကဵုဍုင်သ္အာင်တုဲတုဲရ။ ဂတတေံ မုက္တဵုဒှ်မာန်ရော။

ကိစ္စဝင်ဇကုအလဵုအလဵုဂှ် ကလေင်ပ္တိုန်ကဵု ဍုင်သ္အာင်တၞဟ်တၞဟ် ဟွံဂွံရ။ ဆ္ဂးဗီုလဵုဒှ်ဒှ် ဒုင်သ္ဇိုင်ကဵုကိစ္စဝင်မွဲကဵုမွဲတုဲ တင်နွံပၟိက်မချိုတ်ပၠိုတ်လဵုမွဲဒှ်ဒှ် လ္တူကၟိန်သ္ၚိအိန်ထံင်ဇကုဂှ် ဒးကေတ်ပရေင်ချပ်ဗ္စာမချိုတ်ပၠိုတ်တုဲ ယူအာန်အုက်ချ်သဳအာ ကြက်ကၠောန်သ္ပအာ ပရေင်သ္ၚဳဂၠိပ်သ္ဂုတ်သွာတ်ပေင်ပေင်ဏောင်။ သ္ပဟိုတ်နူဗၞတ်ဗ္ၜတ်ဒးနွံပၟိက်တၞဟ်ခြာ နူဍုင်သ္အာင်နာနာတုဲ ယဝ်ရဇကုဒးဒုင်တးပါဲလဝ် နကဵုဍုင်မွဲတုဲ ဍုင်တၞဟ်တၞဟ်မွဲပၠန် ဒုင်တဲဇကုဏောင်ဂှ် ဇကုဟွံထေက်ကဵု ချိင်ခယျလဝ်ရ။

နကဵုအစဳဇန်ဒုင်လျိုင်ရီုဗင်(sponsorship) ကေုာံ အခေါင်အရာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင် နကဵုယူအာန်အုက်ချ်သဳအာ သီုၜါဂှ် အဲကလိဂွံအခေါင် မဒှ်ရ။ ယဝ်ရအဲရုဲစှ် အစဳဇန်ဒုင်လျိုင်ရီုဗင်(sponsorship)မ္ဂး သွက်လၟိဟ်မၞိဟ်ကၟိန်သ္ၚိအိန်ထံင်အဲ တၞဟ်တၞဟ်ကီု ဟွံသေင်မ္ဂး ဂကောံသ္ဇိုင်မၞိဟ်ကောန်ဂကူအဲဂမၠိုင်ကီု အဲရေင်တၠုင်ကဵုဒၞာဲဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင် ဂွံမာန်ဟာ။

ပွမပ္တိုန်အာတ်မိက်အာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင် စပ်ကဵုပူဂဵုမွဲမွဲ ဟွံသေင်မ္ဂး ကၟိန်သ္ၚိအိန်ထံင်မွဲမွဲဝွံ ဒုင်သ္ဇိုင်တန်တဴကဵု ပရေင်သ္ၚဳဂၠိပ်သ္ဂုတ်သွာတ်တင်နွံပၟိက် နူဍုင်သ္အာင်ဂမၠိုင်ရ။ ကၟိန်သ္ၚိအိန်ထံင်မခလိုင်လုပ် ပ္ဍဲလၟေင်သ္ဂုတ်သွာတ် ဍာ်ဇမၠိင်တၞဟ်တၞဟ်တံဝွံ သွက်သ္ဂောံအာဖျေံသ္ဇိုင်ဍုင်သ္အာင်ဂှ် ယူအာန်အုက်ချ်သဳအာ ဟွံကဵုဖျုန်ရ။